Twierdza Kraków (niem. Festung Krakau) – pierwotnie austriackie dzieła obronne wokoło Krakowa, a obecnie bogate lapidarium historii architektury obronnej, gdzie obok prawie kompletnej twierdzy austriackiej istnieją dzieła starsze – kościuszkowskie fortyfikacje z XVIII w., Wawel oraz średniowieczne baszty cechowe.
Małopolskie twierdze
Kraków CYTADELA – WZGÓRZE WAWELSKIE
Kraków FORT 2 – KOŚCIUSZKO
Kraków FORT 4 – BŁONIA I FORT N-5
Kraków BASTION III KLEPARZ – FORT KLEPARSKI
Kraków FORT 12 (IVA) – LUNETA WARSZAWSKA
Kraków FORT 10 – BIAŁY PRĄDNIK I SZANIEC FS-11
Kraków FORT 9 – KROWODRZA
Kraków FORT N 8 – ŁOBZÓW
Kraków FORT 7 – BRONOWICE
Kraków BASTION V – LUBICZ ISZANIEC FS14 1/2, FS14
Kraków FORT 17 – LUNETA GRZEGÓRZECKA
Kraków FORT 15 – PSZORNA
Kraków SZANIEC FS-15, FS-16
Kraków FORT 31 – BENEDYKT
Kraków FORT 32 – KRZEMIONKI
Kraków FORT 33 – KRAKUS
Kraków SZANIEC FS 25 I FORT PIECHOTY ST III
Kraków SZANIEC FS 26 FS 27(FB 28) IS 26
Kraków SZANIEC FS 29 – 'ZAKRZÓWEK’ IS-29 1/2
Kraków FORT BIELANY (KRĘPAK)
Kraków FORT 38 – SKAŁA
Kraków FORT 39 – OLSZANICA
KRAKÓW SZANIEC PIECHOTY IS III / 3
Kraków FORT 41 BRONOWICE MAŁE I FORT 41A MYDLNIKI
Kraków FORT 43 FORT 43A FORT 42
Pękowice FORT 44 TONIE FORT 44A PĘKOWICE
Zielonki FORT 45 ZIELONKI I FORT 45A BIBICE
KRAKÓW SZANIEC PIECHOTY IS-V-1, IS-V-2, IS-V-3
Węgrzce FORT 47 FORT 47A
Kraków – Mistrzejowice FORT 47 1/2 FORT 48
Kraków FORT 48A
Kraków FORT 49A FORT 49 FORT 49 1/4
Kraków FORT 49 1/2 WANDA FORT 49 1/2A MOGIŁA
Kraków FORT 50A LASÓWKA
Kraków FORT 50 PROKOCIM
Kraków FORT 50 1/2 W I O KOSOCICE
Kraków FORT 51 RAJSKO FORT 51 1/2 SWOSZOWICE
Kraków FORT 52 BOREK FORT 52A 'ŁAPIANKA’
Kraków – Skotniki FORTY 52 1/2 N I S SKOTNIKI
Kraków FORT 53A WINNICA
Kraków FORT 53 BODZÓW
Kraków BATERIA B-52-4, BATERIA B-52-5
Kraków BASTION 1 1 NA PIASKU
Kraków SZANIEC FS18, FS19, FS20
opracowanie: Albin Marciniak
