Table of Contents
Spacerując ulicami Wrocławia, łatwo zachwycić się kolorowymi kamienicami rynku, monumentalnymi mostami czy gotyckimi wieżami kościołów. Ale to, co najcenniejsze, często kryje się nie w górze, lecz pod naszymi stopami. Miasta mają swoje podziemne życie – piwnice, schrony, tunele, krypty – które przez stulecia gromadziły ślady historii i tajemnice mieszkańców.
Właśnie w takim miejscu, w samym sercu stolicy Dolnego Śląska, otworzyły się dla turystów drzwi do niezwykłego świata – 800-letnich podziemi dominikanów. To nie jest zwykła atrakcja turystyczna. To podróż do przeszłości, w której każdy kamień, epitafium czy sarkofag opowiada osobną historię.
..
..
Kościół św. Wojciecha, wzniesiony w XIII wieku, od początku związany był z dominikanami – zakonem, który na trwałe wpisał się w dzieje Wrocławia. Tu, na placu Dominikańskim, od wieków toczyło się życie religijne i społeczne miasta, a pod posadzką świątyni rozciąga się sieć krypt, do niedawna dostępnych jedynie dla duchownych i badaczy.
Dziś każdy może zejść do tych wnętrz i zobaczyć, jak historia zamknięta w kamieniu spotyka się z ciszą i tajemnicą. Sarkofagi z XVII i XVIII wieku, płyty nagrobne sprzed setek lat, architektoniczne detale średniowiecznego kościoła – wszystko to tworzy mozaikę pamięci, której nie da się znaleźć na powierzchni.
Ale podziemia dominikanów to nie tylko przestrzeń sepulkralna. To również skarbiec sztuki liturgicznej, gdzie przez wieki gromadzono relikwiarze, kielichy i wota dziękczynne. Każdy z tych przedmiotów to świadectwo wiary, rzemiosła i kultury dawnych pokoleń.
Wrocławianie i turyści mają wyjątkową okazję, by poznać tę część miasta od zupełnie innej strony. Wejście do krypt to nie tylko lekcja historii – to także spotkanie z duchowością i opowieść o Wrocławiu, którego nie zobaczymy w przewodnikach czy na pocztówkach.
.
.
Schodząc w mrok podziemi dominikanów
Pierwsze, co czuje się przy wejściu, to chłód. Nie ten zwykły, jak w cieniu ulicy, lecz głęboki, przeszywający chłód, który zdaje się wydobywać z samego kamienia. Wąskie schody prowadzą w dół – każdy krok to jak cofnięcie się w czasie o kolejne dziesiątki lat. Światło dzienne szybko zostaje za plecami, a w ciszy słychać tylko echo własnych kroków.
Naszym oczom ukazuje się przestrzeń krypt. Mrok rozprasza światło lamp, wydobywające z cienia sarkofagi. Ich zdobienia, wyryte dłutem kilkaset lat temu, zachowały się mimo wojen, pożarów i zawieruch dziejowych. Pomiędzy nimi – płyty nagrobne, niektóre wytarte niemal do nieczytelności. Najstarsza z nich pochodzi z 1461 roku. Każda to nie tylko kamień – to opowieść o człowieku, jego losach i roli w historii miasta.
W jednej z krypt zachowały się fragmenty murów średniowiecznego kościoła, odkryte podczas prac archeologicznych w latach 60. XX wieku. Patrząc na nie, można niemal zobaczyć, jak przez stulecia świątynia rosła i zmieniała się wraz z miastem.
Atmosfera zmienia się, gdy wchodzi się do krypty loretańskiej. Tutaj, zamiast ciszy śmierci, czeka blask skarbów – złoconych kielichów, misternie zdobionych relikwiarzy, wot dziękczynnych. To „skarbiec dominikański”, świadectwo duchowego bogactwa i sztuki, które przetrwało wieki. Każdy z tych przedmiotów kryje w sobie historię: o wdzięczności, o modlitwie, o wierze ludzi, którzy składali je w darze.
Najważniejszym punktem pozostaje jednak kaplica błogosławionego Czesława. To miejsce szczególne – pełne barwnych malowideł i symbolicznych rzeźb, gdzie religia spotyka się z kulturą i legendą. Marmurowy sarkofag otoczony jest ornamentami pełnymi znaczeń. To tutaj historia staje się niemal namacalna, a duchowość – żywa i obecna.
Spacer po podziemiach kończy się w ciszy. Wychodząc na powierzchnię, na ruchliwy plac Dominikański, trudno oprzeć się wrażeniu, że za chwilę zamykają się za nami nie tylko drzwi do krypt, ale i drzwi do zupełnie innego świata. Świata, w którym czas płynie wolniej, a kamienie opowiadają historie, jakich nie przeczytamy w żadnym podręczniku.
.
Kościół pw. św. Wojciecha należy do jednych z najstarszych świątyń we Wrocławiu. Od XIII wieku związany jest z zakonem dominikanów, którzy do dziś opiekują się tym miejscem. Podziemia i skarbiec otwarte są dla zwiedzających, co stanowi rzadką okazję do poznania duchowego dziedzictwa miasta.
.
.
Krypty – sztuka sepulkralna i historia
W kryptach kościoła zobaczymy:
– sarkofagi z XVII i XVIII wieku – bogato zdobione, należące zarówno do zakonników, jak i osób świeckich (np. nadburmistrza Poznania),
– najstarszą płytę nagrobną z 1461 roku,
– epitafia ocalałe ze zniszczeń wojennych,
– relikty średniowiecznych murów i architektonicznych detali odkrytych podczas prac archeologicznych w latach 60. XX w.
Każdy element opowiada fragment historii Wrocławia, a zwiedzający poznają biografie ważnych dla miasta i regionu postaci.
.
.
Skarbiec dominikański
W tzw. krypcie loretańskiej mieści się ekspozycja „Skarbiec dominikański”. Zobaczyć tu można:
– zdobne naczynia liturgiczne,
– relikwiarze,
– wota dziękczynne,
– dzieła sztuki sakralnej przechowywane od wieków w klasztorze.
Każdy z tych przedmiotów ma nie tylko wartość artystyczną, lecz także głęboką symbolikę związaną z historią i duchowością dominikanów.
.
.
Kaplica błogosławionego Czesława
Jednym z najważniejszych punktów zwiedzania jest kaplica grobowa bł. Czesława. Wnętrze kaplicy zdobi marmurowy sarkofag, bogato zdobione malowidła i rzeźby o symbolice religijnej i historycznej. Uwagę przyciągają niezwykłe detale, jak postać wąsatego Turka czy sylwetka psa z pochodnią – tradycyjny symbol dominikanów.
.
.
Osoby pochowane w kryptach
Nicolaus Paschkowitz (+ 1461)
Matteo Moncada
Johann Christoph von Fragstein (1629-1683)
Franz von Schlegenberg (1625-1697)
Georg Friedrich von Schliebenheim (1639-1700)
Peter Paul Zerbst (1650-1724)
Elżbieta Malchrowiczowa (1673-1707)
Maria Eleonora von Haugwitz (1714-1736)
Hedwig von Württemberg (1667-1713)
Eleonora Charlotte von Württemberg (1656-1743)
Ceslaus Schmal OP (+ 1746)
.
Osoby upamiętnione w kryptach
Benigna Lindner (1597-1654)
Balthasar Heinrich von Oberg (1600-1654)
Johann Franz von Würben und Freudenthal (1634-1705)
Anna Maria Magdalena de Backer (+ 1733)
.
.
Ciekawostki z podziemi
– Krypta przez wieki pełniła również funkcję spiżarni – przechowywano w niej m.in. beczki z żywnością aż do lat 80. XX w.
– Podczas prac archeologicznych odkryto ślady dawnej osady sprzed przybycia dominikanów na teren obecnego placu Dominikańskiego.
Renowatorzy zadbali o zachowanie autentycznego charakteru wnętrz, zamawiając ręcznie wykonane płytki u rzemieślnika, by idealnie dopasować je do wystroju.
.
.
Informacje praktyczne – bilety i godziny zwiedzania
Zwiedzanie do końca września 2025 r
Świątynia nie jest dostępna w czasie mszy i nabożeństw.
Godziny zwiedzania
Kościół:
pon.–sob. 9:00–12:00, 12:30–17:00, 17:30–19:00
niedz. 13:00–16:00, 17:00–18:30
Krypty i skarbiec:
pon.–sob. 10:00–11:15, 13:30–16:30
niedz. 13:30–15:30, 17:30–18:30
.
.
Ceny biletów
Kościół: 15 zł (normalny), 10 zł (ulgowy)
Krypty i skarbiec: 15 zł (normalny), 10 zł (ulgowy)
Pakiet – kościół, krypty i skarbiec: 24 zł (normalny), 18 zł (ulgowy)
Zniżki: Karta Dużej Rodziny – 20%
Dostępne są audioprzewodniki ze słuchawkami.
strona https://dominikaniewroclaw.pl/krypty-skarbiec/
.
.
.
polecane także:
.
Muzeum Archidiecezjalne na Ostrowie Tumskim we Wrocławiu
https://klubpodroznikow.com/relacje/polska/muzea/4414-muzeum-archidiecezjalne
.
.
.
opracowanie & foto: Albin Marciniak
Fotoreporter, podróżnik i dziennikarz specjalizujący się w eksploracji turystycznych podziemi. Autor map i przewodników. Twórca Klubu Podróżników „Śródziemie” i projektu „Czyste Tatry”.
https://www.facebook.com/marciniak.albin/
