Chełmskie Podziemia Kredowe – labirynt pod miastem to unikat w skali świata

   Chełmskie Podziemia Kredowe to jedyny taki obiekt na świecie – system wielopoziomowych korytarzy wydrążonych w skale kredowej, rozciągający się pod całym Starym Miastem w Chełmie. To miejsce, gdzie historia splata się z legendami, a zwiedzający mogą poczuć niezwykły klimat podziemi, w których przez wieki wydobywano kredę. Dziś jest to najchętniej odwiedzana atrakcja turystyczna Chełma, wpisana do rejestru zabytków i przyciągająca turystów z Polski i zagranicy.

.

.

Miasto ukryte pod ziemią

Chełm to miasto położone we wschodniej Polsce, tuż przy granicy z Ukrainą. Na pierwszy rzut oka wydaje się spokojne, a wielu kierowców tirów mknących tranzytem przez Lubelszczyznę nie zdaje sobie sprawy, że pod ich kołami rozciąga się unikalny skarb. To Chełmskie Podziemia Kredowe – podziemne korytarze wydrążone przez mieszkańców w miękkiej skale kredowej, które ciągną się kilometrami na kilku poziomach.

System ten powstawał od średniowiecza aż do XIX wieku, kiedy to eksploatacja stała się zagrożeniem dla bezpieczeństwa miasta. Nie istniała tu żadna kopalnia – kredę wydobywali sami chełmianie, drążąc tunele pod swoimi domami. W rezultacie powstał jeden z najbardziej niezwykłych labiryntów w Europie.

.

.

Początki – od XIII wieku do czasów nowożytnych

Pierwsze wzmianki o wydobywaniu kredy w Chełmie pochodzą już z XIII wieku. Mieszkańcy wykorzystywali ją zarówno do celów gospodarczych, jak i handlowych – kreda była niezwykle cennym surowcem, używanym m.in. w budownictwie, rolnictwie czy farbiarstwie.

Złoża kredy zalegają tu wyjątkowo płytko i obficie, dlatego mieszkańcy nie potrzebowali rozbudowanych technologii – wystarczyły kilofy, łopaty i proste narzędzia. Tak powstały pierwsze wyrobiska, które z czasem połączyły się w gęstą sieć korytarzy.

.

.

Pierwsze otwarcie podziemi dla turystów

Jeszcze przed I wojną światową zorganizowano w podziemiach pierwsze wycieczki. Była to wówczas atrakcja bardziej lokalna niż turystyczna w dzisiejszym sensie, ale już wtedy doceniano unikatowy charakter tego miejsca.

W dwudziestoleciu międzywojennym pojawił się pomysł, by wykorzystać podziemia jako oficjalną atrakcję turystyczną Chełma. Powstała krótka trasa, jednak plany przerwała II wojna światowa. W czasie okupacji wejścia do podziemi zamurowano, a na długie lata miejsce popadło w zapomnienie.

.

.

Zapadnięta ulica i powrót do świetności

Do podziemi powrócono dopiero w latach 60. XX wieku, kiedy w Chełmie zapadła się ulica, odsłaniając jeden z kredowych korytarzy. To wydarzenie na nowo rozpaliło zainteresowanie. Przez kolejne lata prowadzono prace zabezpieczające i adaptacyjne.

W latach 70. udostępniono pierwszą oficjalną trasę turystyczną. Dziś trasa liczy blisko 2 km i prowadzi przez trzy poziomy korytarzy. Przejście zajmuje około 50 minut, a wędrówce towarzyszy przewodnik, który opowiada o historii, geologii i legendach związanych z tym niezwykłym miejscem.

.

.

Podziemny świat

W Chełmskich Podziemiach Kredowych panuje stała temperatura około 9°C i wysoka wilgotność na poziomie 70–80%. Korytarze są oświetlone i bezpieczne dla zwiedzających, a ściany kredowe odbijają światło w wyjątkowy sposób, tworząc charakterystyczną, białą poświatę.

Na trasie turystycznej można zobaczyć ekspozycje geologiczne, archeologiczne i historyczne, a także szyb studni staromiejskiej używanej od XV do XVIII wieku. To miejsce, gdzie historia miasta i geologia spotykają się w niezwykłym wydaniu.

.

Najgłębiej położona trasa turystyczna na świecie

Chełmskie Podziemia Kredowe wyróżniają się także na tle innych podziemnych atrakcji Polski – takich jak Wieliczka czy Bochnia – tym, że są najgłębiej położoną trasą turystyczną w skale kredowej na świecie. To absolutny unikat, który co roku przyciąga tysiące turystów z całego świata.

.

.

Legendy i duchy – Biały Niedźwiedź i Duch Bieluch

Chełmskie podziemia to nie tylko historia i geologia, ale również bogata tradycja legend. Najbardziej znana to opowieść o białym niedźwiedziu, który mieszkał w kredowej jaskini i pewnego dnia obronił miasto przed najeźdźcami. Od tego czasu stał się symbolem Chełma, obecnym w herbie miasta.

Inna legenda mówi o Duchu Bieluchu – strażniku podziemi, który pojawia się, by chronić mieszkańców. Podobno można go spotkać do dziś, gdy pojawia się nagle w korytarzach, płatając figle zwiedzającym. To właśnie te historie sprawiają, że zwiedzanie podziemi nabiera dodatkowego, tajemniczego charakteru.

.

.

Chełmskie Podziemia Kredowe dzisiaj

Dziś podziemia są największą atrakcją turystyczną Chełma, wpisaną w 1995 roku do rejestru zabytków jako unikatowa pozostałość górnictwa kredowego. To miejsce chętnie odwiedzane zarówno przez wycieczki szkolne, jak i turystów indywidualnych.

Miasto umiejętnie wykorzystuje swój skarb – obok podziemi działa restauracja, w której można zakończyć zwiedzanie, a w ofercie turystycznej regionu podziemia stanowią centralny punkt.

.

.

Praktyczne informacje dla turystów

Adres wejścia: ul. Lubelska 55a, Chełm (wejście w skarpie poniżej kościoła Rozesłania Świętych Apostołów).

Czas zwiedzania: ok. 50 minut.

Trasa: ok. 2 km, prowadzi przez trzy poziomy korytarzy.

Temperatura: stała – ok. 9°C. Zalecane ciepłe ubranie nawet latem.

Rezerwacje: wymagane telefoniczne – liczba miejsc w grupach jest ograniczona.

Dostępność: obiekt nie jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych; niezalecany dla osób cierpiących na klaustrofobię.

Fotografowanie i filmowanie: dozwolone bez dodatkowych opłat.

Dodatkowe udogodnienia: możliwość zakończenia zwiedzania w restauracji połączonej z trasą.

Parking:

autokary – ul. Armii Krajowej (naprzeciwko hotelu „Kamena”), ok. 300 m od wejścia,

samochody osobowe – parking w pobliżu wejścia, w mieście parkingi bezpłatne,

centrum Starego Miasta wyłączone jest z ruchu samochodowego.

.

.

Dlaczego warto odwiedzić Chełmskie Podziemia Kredowe?

To jedyny taki obiekt na świecie – podziemia wykute w kredzie.

Niezwykły klimat – biała poświata, stała temperatura, echo historii i legend.

Bogata oferta – ekspozycje geologiczne, archeologiczne i historyczne.

Spotkanie z legendą – Biały Niedźwiedź i Duch Bieluch wciąż przyciągają turystów.

Największa atrakcja turystyczna Chełma – obowiązkowy punkt zwiedzania Lubelszczyzny.

.

.

Bilety wstępu
wraz z usługą przewodnicką

.

normalny – 30,00 zł
Posiadacze „Karty Chełmianina” są uprawnieni do 30% zniżki na bilet normalny.
– ulgowy I (uczniowie, studenci do 25 roku życia, renciści, emeryci) – po okazaniu legitymacji uprawniającej do zniżki – 22,00 zł
– grupy zorganizowane /min. 15 osób/ – 18,00 zł
– grupy zorganizowane szkolne (wyłącznie uczniowie i grupy przedszkolne z terenu Miasta Chełm) – 7,00 zł
– 0,00 zł: weterani i weterani poszkodowani w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o weteranach działań poza granicami państwa (Dz.U. z 2019 r. poz. 1569 ze zm.), zwiedzający wskazani przez Dyrektora MOSiR W Chełmie, dzieci do 5 roku życia
– 30% zniżki- posiadacze Karty Dużej Rodziny są uprawnieni do 30% zniżki na bilety wstępu.

„Zorganizowanym grupom przysługuje bezpłatny wstęp dla jednego opiekuna na każdą rozpoczętą 10tkę turystów (pozostali opiekunowie zwiedzanie płatne)”

wypożyczenie audio przewodnika:
9,00 zł (język angielski)

płatność:
gotówka, karta płatnicza, blik

.

..

.

.

opracowanie & foto: Albin Marciniak

Fotoreporter, podróżnik i dziennikarz specjalizujący się w eksploracji turystycznych podziemi. Autor map i przewodników. Twórca Klubu Podróżników „Śródziemie” i projektu „Czyste Tatry”.

https://www.facebook.com/marciniak.albin/

.