Table of Contents
Arena w Puli – najpiękniejszy rzymski amfiteatr nad Adriatykiem – historia, zwiedzanie i współczesne wydarzenia, od gladiatorów do koncertów gwiazd światowego formatu.
.
.
Budowa i znaczenie w czasach antycznych
Amfiteatr w Puli (Arena di Pola, Pulska Arena) powstawał od czasów panowania Augusta (27 p.n.e.–14 n.e.) i został ukończony w 68 n.e., najpewniej już za rządów cesarzy Wespazjana i Tytusa. Był wznoszony z funduszy państwa rzymskiego, jako część monumentalizacji miasta Pietas Julia, ważnego regionalnego ośrodka władzy.
Ze względu na położenie nad zboczem, fasada zachodnia ma trzy kondygnacje, a wschodnia – dwie. Na ścianie zachodniej znajdują się cztery masywne wieże‑cysterny, unikatowe wśród zachowanych amfiteatrów – służyły m.in. do ochładzania publiczności oraz ozdobnego nawadniania trybun perfumowaną wodą.
.
.
Rozmiary i technologiczne rozwiązania
Obiekt ma plan eliptyczny o wymiarach około 132,5 × 105,1 m, a maksymalna wysokość dochodzi do 32,45 m . Pojemność widowni sięgała 23 000 osób, siedzących na stopniach bez konstrukcji wspornikowych – bezpośrednio na zboczu. Wewnętrzna arena miała wymiary około 67,9 × 41,7 m.
Pod areną istniał skomplikowany system podziemnych korytarzy umożliwiający wprowadzanie gladiatorów, zwierząt lub dekoracji, a także sieć zbiorników wodnych z systemami drenażowymi.
.
..
Dzieje po upadku Cesarstwa Rzymskiego
Średniowieczne wykorzystanie
Po zakazie igrzysk gladiatorskich w IV–V w. amfiteatr zaczął popadać w ruinę. W średniowieczu służył jako pastwisko, miejsce jarmarków i turniejów rycerskich przez Zakon Maltański. Próby konfiskaty kamieni (np. plan przeniesienia go do Wenecji w 1583 r.) spotkały się z oporem — upamiętnionym kamieniem oponenta projektu.
.
.
Restauracja i późniejsze funkcje
W XIX w. pośrednio dzięki cesarzowi Francji Augustowi de Marmont i architektowi Pietro Nobile rozpoczęły się prace konserwatorskie. W 1932 roku arena została przystosowana do celów teatralnych, ceremonii i wydarzeń publicznych.
.
.
Współczesność — wydarzenia i zwiedzanie
Wydarzenia kulturalne
Dziś arena stanowi platformę dla Pula Film Festivalu, koncertów, spektakli operowych i baletów oraz widowisk historycznych, takich jak „Spectacvla Antiqva” (pokazy walk gladiatorskich). Do gwiazd, które tu występowały, należą: Elton John, Sting, Pavarotti, Norah Jones, Foo Fighters, Robbie Williams, Dua Lipa i wielu innych.
Obiekt pomieści dziś około 5 000 osób siedzących lub 7 000–12 500 przy wydarzeniach stojących.
Muzeum pod areną
W podziemiach działa stała ekspozycja o uprawie winorośli i oliwek w starożytnej Istrii – z rekonstrukcjami pras, amfor, młynków i urządzeń związanych z winem i oliwą.
.
.
Informacje praktyczne dla turystów
Godziny otwarcia
Jan, lut, mar, lis, gru: 9:00–17:00
Kwiecień, październik: 8:00–20:00
Maj, wrzesień: 8:00–23:00
Ceny biletów
Dorośli: ok. €10
Studenci i grupy: ok. €5
Dzieci: ok. €5 (do lat 5: bezpłatnie)
Zniżki dla osób niepełnosprawnych i grup szkolnych
.
.
Dojazd i położenie
Arena leży około 200 m na północny‑wschód od byłych murów miasta, przy dawnym trakcie Via Flavia, prowadzącym do Aquilei.
Łatwo dostępna pieszo z centrum, również popularna wśród osób korzystających z transportu zbiorowego i samochodu.
Porady dla zwiedzających
– Warto odwiedzić zarówno wnętrze areny, jak i ekspozycję podziemną.
– Latem proponowane są wieczorne wydarzenia – świetna atmosfera i chłód po zachodzie słońca.
– Buty na stabilnej podeszwie są przydatne ze względu na kamienne ławki i nierówności.
– Dostępne przewodniki i audio-przewodniki w kilku językach, często z trasą zwiedzania miasta zaczynającą się i kończącą przy Arenie.
.
.
Najważniejsze aspekty Pula Areny:
Czas powstania: od panowania Augusta do 68 n.e.; rozbudowana za Wespazjana i Tytusa.
Unikalność: jedna z sześciu największych zachowanych rzymskich aren, jedyna z kompletnymi czterema wieżami i trzema rzędami arkad.
Funkcje historyczne: walki gladiatorów, walki z dzikimi zwierzętami, później turnieje rycerskie i jarmarki.
Współczesność: centrum życia kulturalnego – koncerty, festiwale filmowe i spektakularne widowiska.
Zarządzanie: dobrze zabezpieczony pomnik kultury narodowej, czynny dla zwiedzających niemal cały rok.
.
…
opracowanie & foto: Albin Marciniak
fotoreporter, podróżnik i dziennikarz specjalizujący się w eksploracji turystycznych podziemi. Twórca Klubu Podróżników „Śródziemie” i projektu „Czyste Tatry”.
https://www.facebook.com/marciniak.albin/
..
.
.
..
Największe zabytkowe amfiteatry na świecie – TOP 10
Niestety, wiele przewodników oraz opisów w Wikipedii z której informacje czerpią niemal wszyscy, znajduje się wiele błędów podających inną kolejność poszczególnych obiektów. Przykładem niech będzie Amfiteatr w Puli w Chorwacji wskazywany jako szósty co do wielkości, natomiast Amfiteatr w El-Djem w Tunezji wskazywany jest jako trzeci na świecie. Tymczasem…
.
https://klubpodroznikow.com/relacje/swiat/3285-najwieksze-zabytkowe-amfiteatry-na-swiecie-top-10
.
