Mauzoleum w Wałbrzychu

Mauzoleum w Wałbrzychu – Schlesier Ehrenmal

Jedyne nazistowskie mauzoleum na świecie

  Będąc w Wałbrzychu lub odwiedzając pobliski Zamek Książ, warto wspiąć się na pobliskie wzgórze i odwiedzić popadające w ruinę mauzoleum. Mauzoleum upamiętniające 170 tys. Ślązaków, którzy zginęli podczas I wojny światowej, ofiary wypadków w kopalniach oraz 25 lokalnych bojowników ruchu narodowo-socjalistycznego. Budowla znajduje się na wschód od centrum miasta, na północnym zboczu Niedźwiadków przy niebieskim szlaku turystycznym na wysokości ok. 510-530 m n.p.m.

„Totenburg-  „martwy gród”. Nieoficjalnie miało być miejscem związanym z okultystycznymi rytuałami przeprowadzanymi przez członków SS.  Jest to jedyne mauzoleum, które przetrwało upadek ideologii Hitlera.”
 
 
 
Mauzoleum w Wałbrzychu powstało w latach 1936–1938 według projektu Roberta Tischlera z inicjatywy Ludowego Związku Opieki nad Niemieckimi Grobami Wojennymi. Wykonane zostało przez wałbrzyskie firmy i kamieniarzy, którzy pracowali także przy wznoszeniu mauzoleum na Górze świętej Anny.

 
 
{source}
<iframe src=”https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d385.27285677987294!2d16.29708559738076!3d50.76485281092635!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x470e51ab80dce4f9%3A0xaf4c5b05c34cd7f9!2sMauzoleum%20Totenburg%20w%20Wa%C5%82brzychu!5e1!3m2!1spl!2spl!4v1611652010555!5m2!1spl!2spl” width=”800″ height=”640″ frameborder=”0″ style=”border:0;” allowfullscreen=”” aria-hidden=”false” tabindex=”0″></iframe>
{/source}

Budynek mauzoleum ma kształt zbliżony do kwadratowej warowni o wymiarach ok. 24×27 m i wysokości ok. 6 m. Wejście wiodło do zamkniętego portyku okalającego kwadratowy, arkadowy dziedziniec. Portyk i krużganki były podpiwniczone. Dodatkowe wejścia były umieszczone w bocznych ścianach portyku i prowadziły do niewielkich kwadratowych mastab, które zwieńczono rzeźbami zrywających się do lotu orłów spoczywających na kamiennych kulach ze swastykami. Elewacje budowli oraz arkady wykonano z wapienia triasowego z rejonu Gogolina, natomiast gzymsy i portale z piaskowca górnokredowego z Łącznej.

 

Sklepienie krużganka pokrywała marmurowo-złota mozaika zaprojektowana przez H. Mühlena z Monachium. Posadzkę krużganków wyłożono granitem karkonoskim, a dziedziniec kocimi łbami. W centrum dziedzińca stanęła metalowa kolumna ze zniczem zaprojektowana przez Ernsta Geigera i odlana w zakładach Würtembergische Metallwarenfabrik Geislingen-Steige. Na cokole znajdowały się cztery lwy z otwartymi paszczami inspirowane rzeźbą Lwa Brunszwickiego. Były to lwy ryczące i oznajmiające zmartwychwstanie poległych w dniu Sądu Ostatecznego. Kolumna była zdobiona ornamentem sieciowym i liśćmi dębu – germańskim symbolem zwycięstwa. Znicz podtrzymywały rzeźby trzech nagich młodzieńców. Bogata ikonografia wałbrzyskiej kolumny wyróżniała się na tle rzeźby III Rzeszy, operującej prostą symboliką. Przed mauzoleum znajdował się plac defiladowy z masztami na flagi.

Po II wojnie światowej mauzoleum popadło w ruinę. Kolumna się nie zachowała. Istniały niezrealizowane plany wykorzystania budowli na cele rekreacyjne.

 
 
Wejście do rozległych podziemi – niestety często w takim stanie

 
 
 
 
 
opracowanie & foto: Albin Marciniak
 

Related posts

Via Sacra – odkryj Dolny Śląsk pieszo w rytmie ciszy i natury

Złota Pętla Ziemi Kłodzkiej – szlak pieszy i rowerowy przez najpiękniejsze atrakcje Dolnego Śląska

Bystrzyca Kłodzka – atrakcje turystyczne i przewodnik po zabytkach