Zamek w Siewierzu na Szlaku Orlich Gniazd

Ruiny siewierskiego zamku wznoszą się w bagnistej dawnej dolinie Czarnej Przemszy. Jego początki sięgają 2 połowy XIII wieku, kiedy to w związku z lokacją miasta tutejsi kasztelanowie wznieśli drewniano-ziemną siedzibę obronną. Na jej miejscu w początkach XIV wieku książęta bytomscy wybudowali gotycki, murowany zamek. Był on jedną z głównych siedzib książąt bytomskich, następnie cieszyńskich, a przez krótki okres czasu siedzibą książąt świdnicko-jaworskich.

W wielu publikacjach, przewodnikach, informatorach i na wielu stronach internetowych, błędnie podawane są informacje, jakoby Zamek w Siewierzu był częścią „Szlaku Orlich Gniazd” oraz „letnią rezydencją biskupów krakowskich” której to zamek nigdy nie pełnił. Zamek przez 347 lat znajdował się w centrum stolicy, cieszącego się dużą niezależnością Księstwa Siewierskiego. Ba, bronił granic przed wojskami Królestwa Polskiego. Niedaleko zamku przebiegała granica Królestwa Czech i Królestwa Polskiego. Szczegółowo dzieje zamku opisuje Artur Rok: Dzieje zamku w Siewierzu. Krótki zarys historii i architektury, wyd. Fundacja „Zamek Siewierski” im. Księstwa Siewierskiego, Siewierz 2011.

W 1443 księstwo siewierskie wraz z zamkiem i miastem wykupił od zadłużonego księcia Wacława I cieszyńskiego, biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki. Po kilkuletnim sporze z innymi książętami śląskimi, biskupi krakowscy na mocy dokumentu księcia cieszyńskiego Wacława I, przyjęli świecki tytuł książąt siewierskich, a Księstwo Siewierskie stało się prawie niezależnym organizmem politycznym z własnym wojskiem, sejmem, monetą, surowym sądem, szlachtą. Zamek zaczął pełnić rolę administracyjnej i politycznej siedziby Księstwa Siewierskiego.

Historia zamku sięga najprawdopodobniej XII wieku, kiedy to stary gród siewierski zlokalizowany wokół kościoła pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela został przeniesiony w okolice obecnego Rynku, a w jego pobliżu powstała pierwsza drewniano-ziemna budowla obronna. Książęta bytomscy na początku XIV w. rozpoczęli w miejscu warowni budowę murowanego zamku w stylu gotyckim. W owym czasie zamek składał się z wieży ostatniej obrony – tzw. stołpu, zwieńczonego murami obronnymi i z budynku mieszkalnego. W roku 1443 zamek wraz z całym przyległym obszarem został sprzedany ówczesnemu biskupowi krakowskiemu – Zbigniewowi Oleśnickiemu. Sporządzony dokument kupna ustanowił władzę książęcą dla obecnego i kolejnych biskupów krakowskich. Zamek zaczął pełnić rolę administracyjnej i politycznej siedziby Księstwa Siewierskiego. Biskupi rozbudowali zamek nadając mu renesansowego wystroju i rezydencjonalnego charakteru. Z biegiem czasu wzmocniono również funkcje militarne budowli poprzez budowę wieży ogniowej, barbakanu i murów obronnych, które oblewała fosa zasilana wodami z pobliskiej Przemszy.

Zamek stanowi obecnie tzw. trwałą ruinę z zachowanym pełnym obwodem murów, wieżą bramną i zrekonstruowanym barbakanem.
Fundacja „Zamek Siewierski” im. Księstwa Siewierskiego działa bardzo skutecznie, i dba o zachowanie a nawet o odbudowę zamku.

Mury zamku zachowane w dobrym stanie i częściowo już zrekonstruowane.

Zrekonstruowano działający drewniany most zwodzony wraz z kładką dla pieszych. Most jest jednym z dwóch czynnych mostów zwodzonych na zamkach. Drugi jest na zamku w Malborku.

Prezes Zarządu Fundacji Marian Nowacki, osobiście oprowadza po zamku i chętnie o nim opowiada.

W podziemiach urządzono wystawę artefaktów znalezionych podczas prac archeologicznych na terenie zamku.

Przez ostatnie lata, systematycznie prowadzono intensywne prace remontowo-konserwatorskie. Powstała m.in. platforma widokowa wraz ze schodami w wieży bramnej zamku.